به نقل از «ایکنا»

ترجمان عرفانی قرآن کریم در شعر سنایی غزنوی

تاریخ انتشار: ۱۲ تیر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۲۶۳۹۹۲

ابوالمجد مجدود بن آدم  سنایی غزنوی در سال ۴۵۹ در شهر غزنین پا به عرصه‌ هستی نهاد و در سال۵۲۹ در همان جا در گذشت. او‌ در آغاز جوانی،‌ شاعری‌ درباری‌ و مداح‌ مسعود بن‌ ابراهیم‌ غزنوی‌ و بهرام‌ شاه‌ بن‌ مسعود بود. ولی‌ پس از سفر به‌ خراسان‌ و اقامت‌ چند ساله‌ در این‌ شهر‌ و نشست و برخاست با مشایخ‌ تصوف،‌ در منش، دیدگاه و سمت‌گیری اجتماعی وی دگرگونی ژرفی پدید آمد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از دربار برید و به دادخواهی مردم برخاست و پس از آشنایی با قرآن کریم به صف شریعت‌مداران و زاهدان شوریده پیوست و به عرفان عاشقانه روی آورد. در سالروز تولد این شاعر عارف مصاحبه‌ای با حمید رضایی، دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهرکرد انجام شده که متن مصاحبه را در ادامه می‌خوانید.

حمید رضایی، دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور شهرکرد در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال و بختیاری، اظهار کرد: به گواه تاریخ، سنایی غزنوی پیش از تحول روحی و روحانی و ورود به عالم عرفان، آثار متعددی را در مدح امور دنیایی نوشته بود که هیچ اثری از آن‌ها نمانده است.
وی با بیان اینکه عرفان اسلامی اصطلاحات، تعابیر و مفاهیم مختص به خود را داراست، تصریح کرد: تمام این اصطلاحات به صورت مستقیم و غیر مستقیم متأثر و منشعب از قرآن و ترجمان این کتاب الهی هستند و در ادبیات عرفانی نیز در قالب توصیف، تأویل، معنای باطنی، و ... نمود می‌یابند.

قرآن کریم مأخذ اصلی ادبیات عرفانی
وی مأخذ اصلی متون عرفان اسلامی را قرآن، کلام پیامبر اسلام(ص) و نهج‌البلاغه خواند و افزود: کلام پیامبر و کتاب شریف نهج‌البلاغه نیز منشعب و ملهم از قرآن هستند بنابراین باید گفت که منشأ عرفان، جز قرآن نمی‌تواند باشد همچنان‌که مثنوی معنوی مولوی را «قرآن فارسی» خوانده‌اند.
رضایی با برشمردن نمونه‌هایی از توصیف کلی قرآن در اشعار سنایی، گفت: نمونه‌های فراوانی از آمدن نام قرآن و توصیف آن در اشعار وی می‌توان یافت که بیت «عروس حضرت قرآن نقاب آن گه براندازد، که دارالملک ایمان را مجرد بیند از غوغا» را می‌توان یک مورد از شمار پر تعداد این دست ابیات عنوان کرد.
این مدرس دانشگاه در استان پرداختن به بواطن قرآن را یکی از مشخصه‌های متون و اشعار عرفانی خواند و تأکید کرد: سنایی نیز بخشی از حدیقة‌الحقیقة را به این موضع اختصاص داده چرا که بنا بر احادیث و آموزه‌های دینی، قرآن هفت و یا هفتاد بطن دارد و معنای اصلی قرآن کریم در لایه‌های درونی آن نهفته است.
وی اثرپذیری آثار سنایی از قرآن را با شیوه‌های متعدد یادآور شد و افزود: شیوه‌های تجلی قرآن در آثار سنایی متنوع و فراوان است که مهم‌ترین و پربسامدترین آن «اثرپذیری واژگانی» است بدان معنا که شاعر عین واژه ذکر شده در قرآن را در شعر خود وام گرفته است.
رضایی با خوانش چند بیت از مصادیق بهره‌گیری واژگانی از قرآن توسط سنایی، بیان کرد: حدیقة‌الحقیقة سنایی بهترین منبع ادبیات فارسی در بکارگیری واژگان قرآنی در زبان شعر است که برای نمونه، تعبیرات «سرّا و ضرّا»، «ماذا و ماتقی»، «روح‌القدس»، «تنزیل»، «فترضی» و ... را می‌توان برشمرد.
دانشیار زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه پیام نور شهرکرد شیوه دوم بهره‌گیری سنایی از قرآن را «نقل مضمونی» عنوان و بیان کرد: شاعر در این روش مضمونی را از یک آیه برداشت کرده آن‌را در بیت خود می‌آورد که مثلاً مضمون آیه «وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَني‏ آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّيِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلي‏ کَثيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضيلاً» را می‌توان در بیت «منّت کردگار هادی بین، کادمی را ز جمله کرد گزین» یافت.

نام تمام انبیای الهی در اشعار سنایی آمده است
وی سومین شیوه را پرداختن به «داستان‌های قرآنی» برشمرد و افزود: این شیوه نیز بسیار پربسامد است و موارد فراوانی از آن‌را در اشعار سنایی می‌توان یافت که بیت « یافته جای خواجه عقبی، قبه قرب لیلة القربی» برگرفته از داستان معراج پیامبراسلام(ص) در سوره مبارکه نجم است.
رضایی در ادامه تأکید کرد: نام تمام پیامبران در آثار سنایی به ویژه حدیقة‌الحقیة ذکر شده و مصادیق فراوان آن را می‌توان در پرداختن به داستان انبیای الهی یافت که داستان حضرت آدم(ع)، داستان هابیل و قابیل، داستان موسی کلیم‌الله، داستان حضرت ابراهیم و ... از آن جمله‌اند.
رضایی با اشاره به چهارمین شیوه مهم بهره‌گیری از قرآن در اشعار سنایی غزنوی، گفت: نقل عین آیه شیوه دیگری است که نمونه‌هایی از آن را می‌توان در اشعار وی یافت و مهم‌ترین آن شاید بیت «مست عشقیم عیب ما مکنید، فابوالله یا اولی الالباب» باشد.
وی بهره‌گیری از واژگان قرآنی که معنای عرفانی یافته‌اند را نیز در آثار سنایی مشهود دانست و خاطرنشان کرد: واژگانی مانند «عشق»، «طلب»، «محبت»، «لطیف»، «قدیم»، «حیران» و ... نمونه‌هایی از واژگان پرکاربرد در شعر سنایی هستند که ترجمان عرفانی واژگان قرآنند و در شعر عارفان شاعر از جمله سنایی غزنوی کاربرد داشته‌اند.
انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: خبرگزاری بین المللی قرآن ایکنا چهارمحال و بختیاری سنایی شعر عرفانی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۲۶۳۹۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آزمون سراسری ارزیابی اعطای مدرک تخصصی قرآن کریم در خراسان شمالی برگزار می شود

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای خراسان شمالی؛ مسئول اداره امور قرآنی سازمان تبلیغات خراسان شمالی گفت:آزمون سراسری نوزهمین دوره آزمون ارزیابی اعطای مدرک تخصصی به حافظان قرآن کریم همزمان با سراسر کشور جمعه چهاردهم اردیبهشت ساعت هشت و نیم صبح در مجتمع شهیدین نرسیده به دانشکده علوم قرآنی برگزار می‌شود.
 سید ناصرحسینی افزود: در این دوره ۸۶ نفر از حافظان (۳۴ آقا و ۵۲ شرکت کننده خانم) در ۳ بخش (حفظ ۱۰ جزء، ۲۰ جزء و حافظ کل) شرکت کردند که ۱۷ نفر از حافظان اهل سنت و مابقی از اهل تشیع هستند.
وی گفت: افراد شرکت کننده در این آزمون ، هشت نفر با مدرک کارشناسی ارشد، هشت نفر دانشجو ۲۳ نفر کارشناسی، ۱۴ نفر دانش آموز، ۱۵ نفز دیپلم و ۱۸ نفر نیز در مقطع زیر دیپلم هستند.

در خراسان شمالی بیش از دو هزار نفر حافظ قرآن کریم وجود دارد.