حکمت ملی ایران هیچگاه از بین نرفته است/در ادبیات عرفانی هم حماسه تداوم دارد
تاریخ انتشار: ۲۴ آذر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۹۵۹۶۷۲
به گزارش خبرنگار ایلنا، ادبیات ایران در دوران پس از اسلام فراز و فرودهای بسیار زیادی را پشت سر گذاشته و هیچگاه در برابر تندبادهای تاریخی و سیاسی، به مثابه یک درخت تناور با ریشه‌های ستبر در عمق جان میهن، هرگز از پای نیفتاد و با تغییر مکتب غالب بر سبک‌های شعری، در ذیل لوای شاعران بزرگ اعصار گوناگون به عمر خود ادامه داد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
ادبیات ایران از قرن پنجم از حالت حماسی و ادبیات میراث ملی به حالت انترناسیونالیستی و عرفانی رسید. امام فخر رازی و امام محمد غزالی به‌طور مشخص چه تاثیری روی گسترش این نوع از ادبیات داشتند؟
به نظر من این دوره‌ای که شما تقسیم می‌کنید مرادتان این است که سبک خراسانی به تدریج به سبک عراقی تبدیل شد که در آنجا عرفان غلبه دارد و در نتیجه عرفان هم از جهان وطنی صحبت می‌کند. ما در قرن چهارم که به طوری هویت خودمان را بازسازی کردیم و آن مثلثی که بارها به آن اشاره کرده‌ام یعنی مثلث زبان و ادبیات، تاریخ و اساطیر، و ضلع حکمت که دین هم جزء آن است تحقق پیدا کرد!
آیا بعد دینی چه پیش از اسلام و چه دوره اسلامی، در ادبیات افرادی نظیر رودکی و فردوسی نیز وجود دارد؟ بعد دینی و اسطوره‌ای در اثر فردی مثل خیام چقدر است؟
فردوسی پیشرو و آوانگارد همه شعرای ما بود. شما می‌توانید همه این مواردی که اشاره کردم را در شاهنامه‌اش ببینید؛ یعنی علاوه بر بحث پاسداری از زبان ملی، که او در این رابطه اشاره می‌کند: «عجم زنده کردم بدین پارسی» بلکه در بحث خودآگاهی از تاریخ ملی نیز شاهنامه یکی از منابع مهم ماست و صد البته حکمت ایرانی و اشراقی هم به همین شکل در مقدمه شاهنامه و در جای‌جای آن آورده شده است. طبیعتا آن زمان مسائل سیاسی و اجتماعی متعددی در جریان بود و اعراب هم بر ما مسلط بودند و در سراسر ایران دولت‌ها به نام خلیفه خطبه می‌خواندند. پس از دوره سامانیان بازهم شما می‌بینید که ایرانیت در آن دوره با چه واژه‌هایی بیان می‌شود! می‌بینید بیش از دو هزار بار ایران و شهروند ایران و ایرانشهر و ترکیبات اینچنینی در شاهنامه تکرار شد و این موید همان گزاره پیشین است.
این به معنای استثنای زبان فردوسی نبود؟ آیا عنصری و فرخی سیستانی و منوچهری دامغانی هم در زبان خود چنین مواردی را با دقت فردوسی و دقیقی و اسدی به‌کار گرفته‌اند؟
بله این موارد حتی در میان شاعران مداح سلطان محمود نیز، تکرار شده و از ایران سخن رفته است و البته این فقط به افرادی که شما اشاره کردید، موقوف نیست و در همان دوره بزرگانی چون حکیم نظامی که می‌گوید" همه عالم تن است و ایران دل/ نیست گوینده زین قیاس خجل" اما وقتی انتقال صورت می‌گیرد و فکر فلسفی عقلانی به جریان عرفانی تبدیل می‌شود، باز ایران از بین نمی‌رود. درست است که یک روی سکه عرفان، جهان‌وطنی است اما یادتان باشد که روی دیگر سکه، یکی از اضلاع همان مثلث یعنی حکمت ملی بوده و این حکمت ملی در مقدمه شاهنامه هم آمده و ابن سینا هم در دوره آخر زندگی‌اش به دنبال حکمت مشرقی بوده و جریان فلسفی‌اش به سهروردی رسیده است، در شعر عرفانی هم این حکمت حضور گسترده پیدا کرده است. در نتیجه آن حکمت که اسمش را عرفان یا اشراق بگذاریم یک طرفش بیانگر ملیت و ایرانیت است زیر عنوان چیزی به عنوان حکمت ملی فقط در ذیل حاکمیت ملی میسر است.
چرا در ذیل این حکمت ملی که اتفاقا ابزارش هم زبان ملی است، نام میهن اصلا به میان نمی‌آید؟
این حکمت ملی یک بعدش همان چیزی است که می‌گویید، اما حرف من این است که البته درست است که این فشار بر ما وارد شد و واژه ایران کمتر تکرار شد و قصه حماسه رنگش را به رنگ دیگری تبدیل کرد و حماسه درونی شد و فرد به‌جای جنگ با اژدهای بیرون به جنگ اژدهای درون می‌رود اما باز تاکید می‌کنم که به این دلیل که یک ضلع مثلث هویت ملی، حکمت ملی است، حکمت ملی به عنوان حکمت ایرانی به‌طور قطع، در همان زمان و به زبان عرفانی هم در حال تکرار بود.
این زوال حکمت در ادبیات که بعد ملی در آن کمرنگ شد به جایی رسید که مولانا می‌گوید" این وطن جاییست کاو را نام نیست" و به ضدیت با وطن بدل شد! آیا این رویگردانی از میهن، گریز از جرگه حکیمان و پناه بردن به قبیله عارفان نیست؟
این بیت مربوط به مولانا نیست و مربوط به شیخ بهایی است. من نمی‌گویم مولوی این‌طور فکر نمی‌کرد اما این بیت که همه به مولوی نسبت می‌دهند مربوط به شیخ بهایی‌ست. اما من اکنون به عنوان یک فارسی‌زبان از شما می‌پرسم. این وطن جاییست کاو را نام نیست، آیا به ذهن شما این را متبادر نمی‌کند که آن وطن جاییست که اسم دارد؟ یعنی مفهوم مخالف این وطن جاییست کان را نام نیست برآمده است از آن وطنی که آن را نام هست! یعنی، خود این آن را به یاد می‌آورد. در واقع او در برابر یک جور ملی‌گرایی و ایران گرایی در حال صحبت کردن از یک وطن دیگر هم هست. مگر در عرفان ما از ظاهر به باطن نمی‌رسیم؟ به‌نظر من مولانا از طریق طرد و عکس می‌خواست به این وطن که پایکوب حاکمان مغول شده بود، اشاره کند و در مجموع باید بگویم که در هیچ دوره‌ای از ادبیات در سبک‌های کلاسیک چهارگانه حکمت ملی ما تضعیف نشد.
منبع: ایلنا
کلیدواژه: فردوسی اسدی فارسی دقیقی ادبیات فارسی ادبیات عرفانی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.ilna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایلنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۹۵۹۶۷۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
عملیات تادیب صهیونیست‌هاموجب تحکیم وحدت ملی وارتقای همدلی ملی شد
به گزارش خبرگزاری مهر، علی باقری، معاون سیاسی وزارت امور خارجه در نشست رونمایی از فصلنامه تاریخی- سیاسی "ماجرا" که به نحوه گذر موفق جمهوری اسلامی ایران از تهدیدهای امنیتی و نظامی سال‌های ۱۳۶۹ (تجاوز صدام به کویت) و ۱۳۷۷ (حاکم شدن طالبان در افغانستان و به شهادت رساندن دیپلمات‌های ایرانی در مزارشریف) و ۱۳۸۰ (رخداد یازده سپتامبر و حمله آمریکا به افغانستان) و ۱۳۸۱ (تجاوز آمریکا به عراق و سرنگونی صدام) پرداخته است، اظهار داشت: رمز عبور موفق و پیروزمند جمهوری اسلامی از چهار گذرگاه تهدید و خطر جدی، حکمت رهبر انقلاب اسلامی است.
معاون سیاسی وزارت امور خارجه با اشاره به مدیریت و راهبری هوشمندانه رهبر انقلاب اسلامی در گذر موفق از چهار رویدادی که طی دهه نخست ولایت ایشان می‌توانست ایران را به جنگ‌های با نتیجه نامعلوم بکشاند و در تشریح ماهیت حکمت رهبری در این خصوص گفت: تعامل فعال و هوشمندانه ایران با دو گزاره راهبردی و به ظاهر متناقض "پرهیز از جنگ" و "نهراسیدن از جنگ"، رمز عبور موفق جمهوری اسلامی ایران از این تهدیدها بود و در عمل توانست با ایجاد بازدارندگی فعال، "پیروزی بدون جنگ" را محقق کند.
علی باقری با اشاره به لزوم الگوسازی از تدابیر رهبری و سیاست‌های نظام در طول دهه‌های گذشته با هدف بهره‌گیری از تجربه‌های موفق و عبرت از تجربه‌های ناموفق به لزوم تاریخ‌نگاری عالمانه، بی‌طرفانه و جامع رویدادها و تحولات اشاره کرد و گفت: تاریخ‌نگاری درست و صادقانه انقلاب اسلامی کاری جهادی و مصداق بارز جهاد تبیین است.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه با اشاره به نقش و جایگاه حکمت در سامانه حکمرانی ولایت امر، گفت: حکمت فراتر از علم و دانش و تجربه و اطلاعات است و زمانی که نور تقوا بر علم و دانش تابیده شود، حکمت هویدا می‌شود و این ویژگی مختص نظام دینی است، چرا که منبع این نور آراستگی به زیور تقوای فردی و سیاسی است.
علی باقری با اشاره به فرآیند تربیت نیروی انسانی در مسیر حکمرانی دینی طی چهار و نیم دهه گذشته، گفت: شخصیتی برجسته و بی‌نظیر مانند سردار سلیمانی، محصول مکتب امامین انقلاب اسلامی و ثمره تربیت در سایه حکمت خمینی و خامنه‌ای است.
معاون سیاسی وزارت امور خارجه با اشاره به اختلاف میان جریان‌های سیاسی داخلی در سال ۱۳۶۹ در موضوع ورود یا عدم ورود به جنگ علیه آمریکا در قضیه تجاوز صدام به کویت، گفت: سیر تکاملی انقلاب اسلامی و حکمت رهبری انقلاب توانست افکار عمومی را چنان ارتقا دهد که در سال ۱۴۰۳ درباره پاسخ قاطع به تجاوزگری رژیم صهیونیستی، مواجه با یک اجماع ملی قاطع بودیم و ابتکار تادیب رژیم صهیونیستی، نه‌تنها موجب تشویش افکار عمومی نشد، بلکه در عمل موجب تحکیم وحدت ملی و ارتقای همدلی ملی گردید.
علی باقری با اشاره به اینکه گذر موفق ایران از نشیب و فرازهای نظامی و امنیتی چند دهه گذشته مرهون حکمت آیت‌الله خامنه‌ای بوده است، تصریح کرد: دستاورد مهم و راهبردی صیانت از امنیت ملی، تامین منافع ملی، حراست از تمامیت ارضی و حفاظت از حاکمیت ملی، مرهون سازوکارهای سخت و نرمی است که در طول سال‌های گذشته بر اساس تدابیر رهبری انقلاب در کشور نهادینه شده و این مهم نیز جلوه‌ای از حکمت رهبری انقلاب است. وی در ادامه افزود: اینکه در اوایل دهه ۱۳۷۰ ایران مبادرت به طراحی و ساخت موشک‌هایی می‌کند که سامانه‌های پدافندی پرهزینه و پیشرفته آمریکا و صهیونیست‌ها و همپیمانان آنها در دهه ۱۴۰۰ از رهگیری و مقابله با آن ناتوانند، حاکی از درایت رهبری، هوشمندی نظامیان، تخصص دانشگاهیان، توانمندی فناوران، مهارت صنعتگران و دوراندیشی دیپلمات‌های ایرانی است.
معاون سیاسی وزارت امور خارجه با اشاره به پیروزی بزرگ ناشی از عملیات وعده صادق که بازدارندگی فعال را به نفع جمهوری اسلامی ایران رقم زد، گفت: همانگونه که "طوفان الاقصی" سامانه‌های نظامی، اطلاعاتی و امنیتی رژیم صهیونیستی را در معرض خسارات غیرقابل ترمیم قرار داد، "وعده صادق" نیز سامانه تدبیر آمریکا در منطقه را با چالش‌های جدی مواجه نمود و تجدیدنظر در راهبردهای امنیت ملی را بر آمریکا تحمیل کرد.
علی باقری با اشاره به اینکه حفظ بازدارندگی فعال در گرو هم افزایی بیشتر و موثرتر همه ارکان نظامی، امنیتی، اطلاعاتی و سیاسی و دیپلماسی عمومی کشور است، تصریح کرد: حکمت رهبری اجازه نمی‌دهد حتی در پرتو پیروزی بزرگ وعده صادق، دستگاه‌های مسئول حتی لحظه‌ای از ارتقای بازدارندگی فعال در عرصه‌های مختلف غفلت کنند و به همین جهت، دستورکار دستگاه سیاست خارجی نسبت به قبل از عملیات وعده صادق گسترده‌تر، هوشمندانه‌تر، مبتکرتر، دوراندیشیانه تر و عملیاتی تر شده است.
کد خبر 6091506
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور